vrijdag 29 mei 2015

Eindelijk..

In het vliegtuig. Kwart voor zes in de middag. Nog uren te gaan zonder interessant boek of lekkere muziek. Gaat het niet rechtsom dan gaat het linksom. En dus zit ik met de laptop op het opklaptafeltje voor me om muziek te kunnen luisteren. De iPod heeft waarschijnlijk aangestaan onderweg en begaf het na een hoofdstuk van een luisterboek. De drank die ik thuis al besteld had bij de vliegtuigmaatschappij, schittert door afwezigheid. Wel betaald, maar niet afgeleverd. De stoel met beenruimte bleek op papier opeens een heel andere plaats te betreffen. Etc etc. "Kan ik u iets aanbieden misschien om over de teleurstelling heen te komen?" Inderdaad, dat kunt u, want ik ben flink sjagrijnig geworden.
Het moest een ontspannen vakantie van vier weken worden. Bij Tapha in Gambia en de hondjes. Met kleinzoon Malang en sponsordochter Mama. Geen problemen. Zon, zee en gezelligheid. Alle narigheid die ik in april achterliet op een stokje. Maar daar gaat de telefoon. Tapha op Whatsapp. De hondjes, ze zijn weg. Ik probeer de half afgebroken woorden aan te vullen, het verhaal rond te maken. Maandagavond waren ze er nog. Dinsdagochtend waren ze weg. Er gaat direct een alarmbel rinkelen. Het is woensdag. Nergens krijgen ze zulk heerlijk eten als thuis in de Roundhut. Ze hadden allang terug moeten zijn. "Iemand draait ons een loer" gaat er door me heen. In een klap staat me de ellende voor de geest waardoor ik zo gauw mogelijk weg wilde in April. Vrienden waren vijanden geworden. De Roundhut een wankel bezit, gebouwd op andermans grond. Met alle ellende van dien.
De hondjes, gestolen, weggenomen.  Door wie? Niets zo erg als een onzichtbare vijand. Tapha komt nauwelijks uit zijn woorden. Waren we voorheen verrukt elkaars stemmen te horen, nu vragen we niet eens naar elkaar. De hondjes, zijn ze er al?! Ben je naar de politie geweest?! Nee ze zijn er nog niet. Ja naar de politie.
En nu zit ik hier in het vliegtuig en vraag me met angst en beven af wat me nog meer boven mn hoofd hangt. Doen of er niets gebeurd is. Doen alsof ik een vakantie tegemoet ga met mn geliefde. Voor het eerst 'naar huis'. De tranen beginnen zich op te dringen, ze zijn niet langer tegen te houden. Loslaten en laten komen wat komen gaat. En nu dan maar muziek luisteren via mn laptop. Concha Buika zit hees "..Llora cada dia, Olvida mas y mas... "
Tranen van een ander. Altijd goed voor troost.

update zondag 31mei
Freedom is terug! Na een week zoeken - Tapha elke dag lopend fietsend met groepen kinderen en ik samen met Tapha met de auto gisteren - werd er gisteravond opeens op de deur geklopt. Eeen seconde later was de stilte in de Roundhut omgeslagen naar een gejoel en geblaf, gejank en geschreeuw: de kinderen hadden onze vijf maanden jonge hond ontdekt in een feestende menigte. Wij waren daar ook geweest maar niets gezien. "Stomme hond! Stomme hond!"kroel ik hem over zn koppie en weet van gekkigheid niet hoe ik hem aan wil halen. Na tientallen keren "lieve stoute schat! Stom hondje! Waar was je nou? Waar is je zusje?" etc etc, vlecht ik van touw een riem in elkaar. Want los is geen optie meer. Hij doet zijn naam eer aan: Freedom, en zal altijd elders door de bush willen rauschen.
Moeder Sally was flink sjagrijnig tegen haar zoon. Ze beet hem en bromde, stootte hem af. Pas later nam ze de moeite om eens aan hem te ruiken en kon Freedom eindelijk met zijn snuit bij de hare in de buurt komen. Uitgehongerd viel hij aan op de brokjes en na heel veel aanhalen en lieve woordjes zakte ze naast de bank op de grond in slaap. Ik ook. Gebroken van het doorkruisen van verlaten compounds, over hekjes springend met Sally achter me aan, onder prikkeldraad door  kruipend om op een verlaten weggetje totaal niet meer te weten waar ik haar of de achtergelaten jeep zoeken moest.. gebroken en kapot viel ik  met het touw in mijn hand in slaap op onze harde 'bank', een eenvoudige brits van gevlochten riet en palmsticks.
De eerste 'maaltijd' zat er juist op: een pakketje in aluminiumfolie met spaghetti en kip van Nando's. Lauw maar goed genoeg als maagvulling. Was ik na het geld wisselen meteen groenten op de markt gaan halen - okra, tomaat, aardappel, sla, kool, pepers en wortelen - ik was te uitgeput om meer te doen dan het op een blok ijs in de koeler te leggen. Morgen ga ik het buurmeisje strikken in de hoop dat zij tijd heeft voor ons rijst te koken voor kontong,  de hoofdmaaltijd van de dag.
Vakantie, dat ik überhaupt op het woord kom als ik denk aan naar Gambia gaan. Werken! De put had Omar afgebroken maar nog niet opgebouwd. Levensgevaarlijk ligt die open en bloot - minimaal 25 meter diep - en je moet er niet aan denken wat er kan gebeuren als we daar  water zouden halen. Dat laatste blijkt dan ook niet aan de orde. Tapha haalt water bij de kraan elders in het dorp. Heel luxe wassen we daar ons nu ook mee.  Maar hoe hij de bananenplanten tot nu toe bewatert is me nog niet duidelijk. Wel was me duidelijk dat het meteen opgebouwd moet worden. Gelukkig heb ik  maanden de tijd gehad om over mijn en andermans zonden na te denken. Mede doordat de hondjes weg waren  gelopen of misschien wel gestolen, besloot  ik te proberen met zoveel mogelijk 'vijanden' weer 'vrienden' te worden. Ik had Omar, de landeigenaar en voorheen mijn contactpersoon en goede vriend, daarvan telefonisch op de hoogte gebracht. Hij klonk blij.  Of hij dacht dat zijn vrouw Oumi ht leuk zou vinden als we het verleden verder vergaten. Verrukt sloeg zijn stem  over "Yes please! Thank You!" Het is iets met stroop en azijn wat me op dit idee bracht en het werkt! Misschien dat heel veel later we dan toch nog eens over de grond onder de Roundhut kunnen gaan praten.
De put dus. Marena  de metselaar is dolblij met mijn komst. Met open armen rende hij op me af en kroop met zijn neus ongegeneerd in mijn hals. Toen ik hem vroeg of hij de put wilde gaan maken vandaag, leek de compound te klein voor zijn dansje. Vandaag dus cement halen, drie zakken, zodat hij kan beginnen met blokken maken, een soort stenen waarmee je een muur kan metselen. Boven de put moest een vierkante opbouw komen van ongeveer een meter hoog. Omar heb ik gesmst of hij het er mee eens is dat ik het regel.Maar eigenlijk hoef ik het antwoord niet af te wachten. Wie in Gambia krijgt er nou een put opbouw in de schoot geworpen?! Het is uiteraard eigen belang. Als Marena klaar is daarmee mag hij de veranda af gaan bouwen. Werk voor hem, want hij heeft een groot gezin te onderhouden.

Toch wel erg praktisch als je de problemen in het verleden even kunt vergeten ( "ik besteed geen cent meer aan de roundhut").. Het gaat dus een werkvakantie worden. Maar wel met alsmaar zon zon zon! Heerlijk! En Tapha komt ook weer langzaam in zijn normale doen. Wel zo plezierig als je eigenlijk lovers bent ;-)

donderdag 9 april 2015

56 Last but not least

En opeens is daar het einde van 4 maanden verblijf in Gunjur, The Gambia. Opeens, want al weet je de datum, toch is het voor de meeste dingen 'opeens'. Zo heb ik me uitgesloofd om - met het poor internet dat we hebben - van allerlei apps te downloaden zodat Tapha en ik in contact kunnen blijven. Skype, Whatsapp, Talkray, Viber.. Niet geschoten altijd mis. Maar om nou te zeggen dat Tapha ervaring heeft met dit soort dingen, nee dus. En daarbij komt de taal en het Latijnse schrift. Tapha heeft Arabische school gehad en dus begint voor hem 'hallo'met een 'o'. Echt lachen. Dus razendsnel uitleggen hoe hij met de apps om moet gaan en hoe je met de symbooltjes een hoop duidelijk kan maken. Eeen autootje om te zeggen dat hij in de garage is, een kusje, een bloemetje, klappen in je handen..  het is een ware challenge.
En dan Malang,  die opeens zijn moeder miste na een week en niet met ons terug wilde naar Gunjur toen we zijn moeder in Kartong dag gezegd hadden. "But if you stay you cannot come to airport!". Hij snikte en huilde en was slechts stil te krijgen toen we hem zeiden dat hij niet mee terug hoefde naar de hondjes en de Roundhut. Hij is er dolgelukkig geweest de hele week, maar je hebt maar eén moeder. En dus zaten Tapha en ik een beetje verdwaasd in de jeep toen we plots zonder Malang terugreden.
De Roundhut is 'gestript'.Alle overbodige dingen hebben we in kisten gestopt en opgeslagen.Tapha en de hondjes blijven er wonen als ik in Nederland ben. Niet voor lang. Eind mei ga ik terug voor een maand. Twee maanden zonder elkaar is lang genoeg. En wie weet.. misschien kan Tapha dan met me mee komen naar Nederland.
Ik hou het kort, want nog een en ander te doen. Dank voor jullie aandacht. Ik hoop dat ik jullie een beetje heb mee kunnen laten genieten van het wel en wee hier. Veel liefs van mij, Tien.

woensdag 1 april 2015

55 Laatste loodjes

Achter de kippengaas toonbank is de shopkeeper mijn ontbijt aan het maken. Local. "Buro-half mayonaise anin pompetero". De eieren komen mijn neus uit dus deze keer maar eens een gekookte aardappel tussen het brood laten prakken. Achter me dringt een jongen naarvoren. Door het luikje gooit hij een sigaret naarbinnen. "Rizla .. bla bla bla". Ik kijk hem verstoord aan. "Oembato! Wacht! Cannot you see the man is busy?" Een zware dranklucht vult de shop. "You drink too early" waarschuw ik hem. Het is tegen dovemansoren. Ik weet het. Maar zoals met veel dingen die ik weet, probeer ik toch soms te 'corrigeren'.  Hij mikt een dalasi door het luikje en weet van geen wachten. Zucht, laat maar Tien. Verspilde moeite.
Even later keer ik heimelijk met mijn twee verpakte broodjes, attaya en suiker terug naar Taphas homeside. Eén voor Malang en één voor mij. Binnen opeten zeg ik. Want het is niet leuk voor de andere kinderen met een lege maag toe te kijken. Eindelijk hebben we hem weer eens opgehaald voor een paar dagen. Ik miste hem en hij mij. Toen ik een weekje weg was kwam hij voor weekend bij Tapha. Terwijl die aan het lassen was in de garage speelde Malang voor apparentice, Taphas assistent, en voelde zich een hele man met zijn vijf jaar.  Bij mij kan hij klein zijn. Laat zich vertroetelen  en in bad doen met heet water. Laat zich instoppen en voorlezen. Dit kind krijgt zoveel mogelijk een goed basis en dat werkt. Hij is slim, lief en sociaal. Legt veel uit aan andere kinderen. "He speaks like a man" klaagt zijn moeder lachend. "He explains me what is good and what is not." Mooi, tenminste één missie die niet faalt. De eerste vijf jaar van zijn hopelijk lange leven heeft hij geleerd wat affectie is. Je  ziet het hoe hij met de hondjes omgaat. Lief aaien en babbelen, terwijl de kinderen hier gewoon zijn ze met stenen te bekogelen. De kindertjes waar hij mee speelt nemen het van hem over. "He is a wise kid"  besluit zijn moeder tevreden. Ik beaam het en ben trots.
Ondertussen speel ik vanaf vandaag de 'directeur'. Zonder korte opdrachten duren de klussen te lang. En we hebben geen tijd te verliezen. Mócht Tapha toestmming krijgen om met me mee te gaan - begin deze week was ons beloofd komen ze met een beslissing - dan moet hij zondag aanstaande, of uiterlijk dinsdag, afreizen naar Dakar om het stempel in zijn paspoort te laten zetten op de Nederlandse Ambassade. In dat geval moeten we ook de Roundhut ontruimen en de spullen opslaan. Dat leek allemaal goed geregeld. Alles zou in Taphas kamer gaan, de jongens zouden elders gaan slapen. Maar eenmaal op de compound van Tapha leek het me geen gek idee eens te checken of de familie het daarmee eens is. Guess what.. men wist van niets. En men vond het ook geen goed idee. Shit. Waar moeten we met al onze spullen naartoe?!
Zijn oom wees op een hok waar wij onze kippen nog niet in opbergen. "I can make a floor" probeert Tapha me gerust te stellen. Ja leuk, je had al een cementen vloer in je kamer laten maken voor de opslag. Gaan we nu, een week voor vertrek, opnieuw beginnen? Ja dus. Hier is alles afhankelijk van vriendendiensten, tenzij je betaalt. Of fotoos van de werkende jongens maakt, dat werkt ook heb ik gemerkt.  De razernij en de frustratie die over me kwam kan ik beter niet beschrijven. Wel hoe ik vervolgens het heft in handen heb genomen. Om vijf uur gistermiddag sjeesden we naar Brikama om golfplaat te kopen voor het 'car-house'. Wachten op vrienden hadden we geen tijd meer voor. Meteen maar hout voor een deur en het bijpassende kozijn om het kippen hok enigszins ontoegankelijk te maken. En vandaag aan de slag. Ik geef Saynee opdracht zand bij elkaar te harken zodat het gemengd kan worden met cement als de metselaar terugkomt. Die was zowaar vanmorgen al vroeg aanwezig , maar net zo hard weer vertrokken toen hij ons - nog niet - aantrof. Zucht. Tapha moet bellen met de man van de bush. De sticks waarop het golfplaat van het carhouse getimmerd gaat worden zijn nog in de maak. De palmboomstammen worden gespleten tot ze een aannemelijke dikte hebben. Geen bereik met de telefoon. Wachten dus. Zoals altijd. Je kunt hier niets forceren. En toch moet het. Met attaya en suiker kun je een hoop voor mekaar krijgen. Daar hoop ik dan maar op.
De zon staat alweer bijna op haar hoogst. Te heet de laatste dagen. Iedereen klaagt. Ik niet. Hou mezelf binnen tot het vijf uur is. Dan is het wel weer te harden.
MamToetie komt ook nog even een duit in het zakje doen. "Mama, I don't take breakfast. I am hungry". Alsof het ergens op slaat zeg ik "wait for Tapha, he come with charcoal" . Alsof die er wat aan kan doen met zijn houtskool. Ok, da kan ze thee water maken. Ik doe verder of mijn neus bloedt. Echt het beste hier,hoe onbegrijpelijk ook voor mensen in Europa.
De laatste zware loodjes, denk ik, en neem nog maar een Tramadol.

vrijdag 27 maart 2015

54 Homeside

"Een bombarde síl vous plait, mayonaise en eh.. sisekilo fula" De man achter het kippengaas knikt dat hij het begrepen heeft. Hij draait zich om naar de doos met (stok)broden op de grond en trekt een spijtig gezicht. Het brede brood is uitverkocht. "Tapalapa" mompelt hij en pakt behalve het smalle brood meteen  twee ongetwijfeld blauw gekookte eieren. "En little Jumbo please". Hij besmeert de opengesneden helften met mayo en prakt er een grauw hardgekookt ei tussen. Er overheen schraapt hij wat van een Maggiblokje, want zout gebruiken ze hier niet voor. Zo, nu heb ik behalve alles wat ik nodig heb ook alles  in een mix van Engels, Nederlands, Frans en Mandinka weten te bestellen. Mijn eigen Esperanto.

Achter me word ik aan mijn rok getrokken. Ik smelt als ik het stemmetje van Father Moss hoor. Jaja, een minty, een snoepje, en ik wijs de man op de mini lollies. Direct staat Appa erbij. "Fula (2) s'íl vous plait". Ik heb de snoepjes nog niet aangereikt of ook Binky staat erbij. Nog maar eentje dan. "Saba" besluit ik in goed Mandinka. Al komen er nog tien kids, hier hou ik het bij. Plots staat Taphas zus naast me. Ze wijst op de luiers. "Please?" Ja is goed, geeft u maar één luier! Ze moet snel achter me aan gelopen zijn toen ze me met portemonnee in de hand richting shop zag lopen. Terug op de compound begrijp ik er meer van. Haar zoontje van twee dommelt inmiddels op haar rug. Lijkt me inderdaad niet lekker als hij daar uitgebreid de boel onder gaat plassen. "Merci' zegt ze verlegen. Ze mag dan Taphas zus zijn, maar ze spreekt Frans omdat ze in Senegal opgegroeid is.

Thuis, in Taphas kamer op de family compound - hij noemt het homeside - probeer ik me vooral rustig te houden. Mijn nekwervel zit weer vast en ik kan geen kant op met mijn kop. Doodmoe word ik ervan. Liggen en pillen slikken. En af en toe naar buiten om de stand van zaken op foto vast te leggen. Tapha is een afdak voor de jeep aan het maken met de boys.En aangezien er hier geen Gamma is, trekt hij regelmatig naar de bush om een boom om te hakken. Na vier keer rijden staat er een geraamte dat nog het meest op een pergola lijkt. Trots prijken ze bij de hardhouten 'sticks' van soms wel 24 cm doorsnee. Gekapt met de machete, niks geen zaag, gewoon met het kapmes.

"Kong Kong" hoor ik MamToetie zeggen achter het gordijn. Klop, klop, kondigt ze zichzelf aan. "Tenaka how are you? Long time". Het is een aardige vrouw, ik mag haar, maar toch is het wachten op wat ze van me wil. En daar komt het. "Please Tenaka, may Tapha bring the tomatoes from the garden?" Ik lach en plaag "you have to ask Tapha". Natuurlijk snap ik wel waarom ze het mij vraagt, het is mijn auto. Toch laat ik haar nog even darren. Tapha ook. Die heeft net een flesje Fanta open getrokken en een biertje voor mij. "Is dark" lacht ook hij. "Please, please!" smeekt MamToetie. Ik  vraag haar wat er gebeurt als we het niet doen. Dan kan ze morgen niet met de teilen tomaten naar de markt om ze te verkopen en dan gaan ze dus rotten, vertelt ze treurig. Ik doe alsof ik geschokt ben en zeg dat dat niet mag gebeuren. Tapha heeft inmiddels de Fanta achter zijn kiezen en steekt stoer een sigaret op. "En kaa taa!..lets go". MamToetie stapt dolgelukkig de kamer uit. Het donker in. Het is kwart over acht.

woensdag 25 maart 2015

53 Home again

Het is een geluidloze film. Tapha bij de put haalt emmer na emmer omhoog. Saynee  brengt ze rond naar de bananenplanten. De zon is al een kwartier geleden verdwenen. Het laatste licht van deze dag wordt door de lucht weerkaatst over het zand dat oranje kleurt. Stilte. Niets dan stilte. Ik ben terug op de compound, terug in de Roundhut na een week bij een vriendin in Sanyang. Om bij te komen van alles. Dat is gelukt. Ik voel me hernieuwd na zitten, liggen, boekje lezen, slapen en ontspannen. 

Als ik om me heen kijk kan ik niet geloven dat dit alles van ons is. Nou ja.. eh.. zou moeten zijn. Maar dat is van later zorg. Nu  gewoon genieten. En geen 'disturbance from people'  hoop ik voor de komende twee - tevens laatste - weken. Even geen (storende) mensen alsjeblieft. Gewoon alleen met of zonder Tapha, want die gaat overdag naar de garage. Gewoon een boek lezen of muziek luisteren en wat rond rommelen.  Want dat hier altijd iets te doen is was meteen duidelijk. Geen stromend water, altijd bukken om water uit het vat te halen.  Au! mijn onderrug, au! mijn been.. Niet dat het bij Marijke over was, helaas niet,  maar het werd tenminste niet extra geirriteerd. Al in de eerste minuut is duidelijk dat ik heel erg op mijn lijf zal moeten letten. Mijn handen zijn alweer pikzwart van de houtskool waarmee ik het vuurpotje aangemaakt heb. 'For bath'.. zodat Tapha straks een bad kan nemen. Een emmer warm water met een kop over zijn lijf gieten. Ik ben weer thuis.

De hondjes heetten me welkom. Sally en haar vier wéér groter geworden puppies. Ze zijn door het dolle heen en sprongen van alle kanten tegen me op.  Ik heb direct de borden met hondenbrokjes gevuld en twee bakken met water neer gezet. Maar ze zijn té opgewonden om te eten of te drinken. Ze springen wild van bord naar bord, met zn vijven verdringen ze elkaar boven het ene bord terwijl de andere twee borden toch echt dezelfde brokjes hebben. Sally komt al helemaal niet aan eten toe door de drukte van haar baby's. Ze laat zich rustig aaien door mij, en luistert naar de lieve woordjes die ik haar influister. Ach wat heb ik ze gemist.

Ondertussen is er qua ontwikkeling weinig tot niets gebeurt. Niet wat betreft de aankoop van de grond en ook (nog) niet qua visum voor Tapha. Hoewel we - de advocaat en ik - daar nu wel flink werk van maken. Ik heb op voorhand twee afspraken voor Tapha in Dakar, Senegal gepland, om het felbegeerde stempel in zijn paspoort te laten zetten. De advocaat heeft de IND dagelijks telefonisch achter de broek aan gezeten. Begin volgende week zou de uitslag - ja dan de nee visum?! - er moeten zijn.
I keep my fingers crossed en wie er voor ons keihard wil gaan bidden is van harte welkom! Alhamdoulilah!

donderdag 19 maart 2015

52 Rusthuis Marijke

Roe-koe-koe..roekoe-koe. Ik word gewekt door een duif in de uitbundig rode Bougainvillastruik voor het huisje. En door een grasmaaimachine die met schrapende messen het harde Bahama-grass snijdt. En door voetstappen op het schelpenpaadje. "Goeiemorgen, ben je al wakker?" Marijke staat voor de hordeur met ontbijt onder een theedoek op een heus dienblaadje. Dit is verwend worden. Zo lief. Ik moest maar eens een weekje tot rust komen, zei ze. Bij haar in Sanyang.

Toen gisterochtend mijn rug er  erger dan ooit aan toe leek en mijn been het af liet weten en de tuinman zich weer had laten zien, wist ik wat me te doen stond. Inpakken en wegwezen. En nu zit ik hier op de rand van een echt bed, met echte lampen die het doen en echte electriciteit die de telefoon en mijn laptop aan de gang houdt. En muziek. Ik had destijds het luidsprekertje/opladertje voor de I-pod verstuurd.  Tracy Chapman, Concha Buika, Youssou N'Dour, Tom Waits met "The heart of Saturdaynight".  Een luisterboek met de toepasselijke titel "Buiten is het Feest".  In het rieten kastje liggen mijn kleren, toiletspullen en nog meer boeken. Kapuscinsky, Lieve Joris, Pedro Ros Mendes en last-but-not-least een thriller van Thomas Ross. Liggen en lezen, dat is het plan. En af en toe onbelast bewegen. En pillen slikken die niet alleen pijn stillen maar me ook slaperig maken.

Rusthuis Marijke. Het klinkt als Beverwijk 1950, maar heeft er niets van weg. Ik ben Marijkes enige 'gast'. Ze heeft me een lief huisje in bruikleen gegeven, met een terras dat uitkijkt op haar tuin, vol met gele, roze en paarse bloemen. Enorm uitwaaierende cactussen en heggen langs het pad met witomrande groene blaadjes. Een paradijsje. Ver van de problemen op mijn compound. Ver ook van de hondjes en Tapha. Hoewel het eerder mentaal ver is dan fysiek. Een kleine twintig minuten met de auto scheidt me van hen. Echter, auto rijden doe ik niet. Niet handig als je voet van het pedaal valt of je het onderscheid niet voelt tussen gas- en rempedaal. Tapha heeft de jeep mee en gaat de bullbar er weer aan bevestigen. Die was er laatst ook doodleuk voor driekwart vanaf gedonderd toen hij met teveel haast achteruit reed en de ijzeren poort raakte. Die hield het zowaar, de bullbar niet. Met een verdwaald touwtje haastig vast geknoopt kon Tapha me nog net op tijd naar de weg brengen om Tien1 uit te zwaaien. Never a dull moment.

Nog drie en een halve week te gaan. Vooruitlopend op de beslissing die de IND gaat nemen - natuurlijk mag uw man met u naar Nederland komen! - heb ik twee afspraken met de Ambassade in Dakar gemaakt. Voor 4 en 6 april om het felbegeerde stempel in Taphas paspoort te laten zetten zodat we vier dagen later samen kunnen afreizen. In verband met deze afspraak zal hij een dag van tevoren heel vroeg opstaan om om zes uur 's ochtends de Gambiarivier met de roestige ferry over te steken. De daarop komende uren zal hij opgepakt zitten tussen zeven andere Gambianen in een afgedankte Peugeot, om de dag daarop keurig optijd zich te melden bij de Ambassade. Komt goed, zeg je dan om jezelf moed in te spreken. Hoewel ik in mijn achterhoofd heel goed weet dat de IND er rustig weer twee maanden over gaat doen om de nieuwe papieren te bestuderen. Sometimes life sucks. En zo ie het maar net.

woensdag 18 maart 2015

51 TenakaTwo!

De zon staat ademloos hoog aan de hemel. Binnen is het koel. MamaMat- zo noem ik  Mamadou van de rieten plafondmatten - plaatst de laatste matten tegen het plafond. Bij gebrek aan een trap staan hij en zijn hulpje voor vandaag Saynee, op een geïmproviseerde steiger van roestige ingedeukte drums met daar overheen  rafelige palmsticks. Hun loopplank. Voor de verandering heb ik alles aan kopjes, pannen en flesjes, kortom, alles wat omver geschopt of vertrapt kan worden, van het aanrecht gehaald. Werkers hier hebben alleen oog voor hun werk. De rest is in het beste geval bijzaak.

Ikzelf hou me - ook voor de verandering - afzijdig. Min of meer gedwongen door mijn lijf dat rust wil. De diclofenac die ik al weken slik te samen met paracetamol, is op. Doodgewoon óp. In de plastic box zit van alles wat ik niet nodig heb. Plaspillen - absurd want hier plas je alleen 's nachts - valium, diarreeremmers, malariapillen, hystaminetabletten, artrose pillen en diverse antibiotica kuren. Alles wat niet de pijn in mijn rug en de uitstraling naar het been kan verlichten. Misschien een dag gaan liggen? Niets doen? Lezen en een beetje dutten? Bijna niet voor te stellen hoe dat eruit ziet en dus maar domweg doen.

Het blijkt geen straf. In de palo timmeren de mannen houten sticks langs de randen van de matten. Het is een wirwar van latjes die plots ophouden om een halve meter verderop weer verdergaan. De logica is me niet duidelijk. Het heeft dan ook niets van mooiigheid en is louter functioneel: het houdt de matten omhoog.
Door het open raam in de slaapkamer zucht een koel windje naar binnen. De batik gordijnen bollen op als zeilen in de wind om even later weer doodstil in de deuropening te hangen.
Tapha is naar zijn werk. Het is belangrijk dat hij deze laatste weken nog flink wat geld verdient. En dus is iedere klant welkom. Een oude man die al jaren met een aftands bestelautootje bewoners van Kartong naar Gunjur vervoert, heeft besloten dat zijn vehikel nu rijp is voor de bush. Volgens Tapha zit er geen zijkant meer in. De opdracht is dan ook die er weer in te lassen zodat het niet langer op een skelter lijkt, vermoed ik.
"TenakaTwo, come here!" klinkt het vanuit de palo. MamaMat is klaar met zijn werk. Hoe moet ik  in godsnaam een loftuiting uitbrengen bij zoveel broddelwerk. Ik zucht en wijs op de plek waar de fitting van de tweede lamp in huis zou moeten hangen. Hij begrijpt direct wat ik bedoel en wijst lachend op het overgebleven gat in het plafond. "Aha! You go like soeloo again?" vraag ik hem, denkend aan de vorige keer toen hij zich als een aap omhoog worstelde en door datzelfde gat naar binnen kroop om de elektriciteitsdraden door de matten te steken. "Correct!" is zijn antwoord en sleept de drums naar het gat. Een paar blokken erop en het is hoog genoeg om naar binnen te kruipen.

Ondertussen veegt Saynee de vloer aan. Even ervoor had MamaMat me duidelijk gemaakt dat hij de door Saynee opgehaalde bread-with-beans niet van plan was op te eten zonder drinken. "Tenaka Two! I need hot water!" en wijst op de plek waar voorheen het gasstel op het aanrecht stond. Het is er letterlijk een puinzooi. Met één veeg van zijn hand denkt hij de boel de kamer in te kunnen vegen. "Stop! Ho! I clean first!" roep ik snel. Het is gedaan met de rust. Ik draai de steel van de bezem en gebruik hem als stoffer. Gelukkig had ik van de week net een plastic blik aangeschaft. Zonder stoffer uiteraard want dat kennen ze hier niet. Alles wordt bij elkaar geveegd middels een bosje samengebonden riet. Ik kan er niet mee omgaan en zwiep alles van voor naar achter en van links naar rechts.
"I stop my work ok?!"en ga de slaapkamer in om mijn verhaal af te maken. Eventjes. Want het water zal zo wel koken. "Jigando".. hot water for tea. De mannen gaan aan tafel zitten en eten hun (stok)brood met bonenmengsel. Althans, dat denk ik.
"TenakaTwo! come here! work is finished!" In de palo is geen MamaMat te zien. Hij zit nog verborgen achter het rieten plafond. Uit een gaatje steken een rood en een zwart elektriciteitsdraadje. Ik heb geleerd vol te houden en dus wijs ik op het over gebleven gat waardoor hij inmiddels is terug gekropen. "Door!" roept hij enthousiast. Jaja, een deur om in de toekomst bij de andere draden te kunnen. Hij lijkt echter allerminst van plan te zijn dat te regelen. "But a door can close?!" probeer ik hem verder te overtuigen. Hij spreekt een enkel woordje Engels en geen Mandinka. Saynee vertaalt: "Tenaka wil dat je het gat sluit met een mat. Een deur. "
 "Ok. No problem TenakaTwo!" en gaat naar buiten om nog een stukje mat op te duikelen. Ik hoor van alles, maar kan er niet uit opmaken of ze nu zijn gaan eten of dat ze met de 'door' bezig zijn. Krassend riet.  Buiten zit MamaMat zingend op zijn hurken boven de vooralsnog  te grote mat. Hij legt de machete met het snijvlak plat op de juiste afstand en slaat met en stuk hout erop. De mat splijt eronder. Even later wordt het stuk gevlochten riet tegen het gat gespijkerd. Over mooi hoeven we het niet te hebben. Het laatste gat is dicht en daarmee is het project afgesloten.

"TenakaTwo! Thank You!" roept hij enthousiast, en daar na nog drie maal "Tenaka Two!" En dan opeens blijkt hij Frans te spreken. "Beaucoup de travail aujourdhui ici.."en lacht vrolijk vanaf de drum. Nog even de fitting aan de draadjes hangen. In mijn beste Frans probeer ik "MamaMat est jolie hé?" en schudt vrolijk zijn benen heen en weer. Ik heb nog nooit zo'n vrolijke, optimistische werker mee gemaakt . Met zoveel eindeloos geduld. "Oui oui oui..jolie!" lacht hij. "Very soon I come to see your twins" zeg ik terwijl we even later aan de lemongrass-tea zitten.
 "Thank you Thank you! TenakaTwo!" knikt hij enthousiast. Binnenkort toch maar eens langs bij hem om zijn laatste tweeling te bewonderen. Zijn derde tweeling.